Choroby tarczycy:
Niedoczynność tarczycy:
O niedoczynności tarczycy mówimy gdy dochodzi do spadku wydzielania hormonów tarczycy. Rozróżnia się zazwyczaj niedoczynność pierwotną i wtórną. Przyczyny jej występowania w zależności od rodzaju.
Pierwotną powoduje uszkodzenia gruczołu tarczycowego, wywołane np. przez:
- schorzenia o podłożu autoimmunologicznym (zapalenie poporodowe, przewlekłe limfocytarne zapalenie tarczycy – choroba Hashimoto)
- leczenie jodem radioaktywnym
- nadużywanie leków przeciwtarczycowych
- niedobór jodu w środowisku
- naświetlanie pierwiastkami radioaktywnymi
Wtórna zaś pojawia się przy niedoborze TSH, związanym z niedoczynnością przysadki. Może to być wynikiem istnienia guza, urazu bądź krwotoku.
W przypadku obu form objawy są podobne:
- sucha skóra zwłaszcza na łokciach i kolanach
- suche i łamliwe włosy
- blady kolor skóry
- zaparcia
- pogorszenie sprawności intelektualnej
- osłabienie (słabe tętno, obniżone ciśnienie, osłabienie słuchu)
- obrzęki dłoni, kolan, stóp
- obolałe mięśnie
- objawy depresji
- u osób w starszym wieku, u których występują choroby układu sercowo – naczyniowego często spotykamy się z nasileniem się objawów niewydolności krążenia
W przypadku nieleczonej niedoczynności tarczycy mogą pojawić się jeszcze następujące objawy:
- łysienie
- bradykardia (zwolnienie rytmu serca)
- a w skrajnych przypadkach śpiączka hipometaboliczna.
Osobom z niedoczynnością tarczycy zaleca się spożywanie diety bogatej w:
- białko pełnowartościowe (np. ryby, jaja, mięso)
- wielonienasycone kwasy tłuszczowe (np. oliwa z oliwek; orzechy włoskie, nerkowca, brazylijskie; len; oliwki, awokado)
- węglowodany o niskim indeksie glikemicznym (np. fasolka szparagowa, kukurydza, kuskus, żurawina, komosa ryżowa, winogrona, truskawki, orzechy, szparagi, cukinia, bakłażan, oliwki, por, cykoria, grzyby)
Badania jakie powinno się wykonać przy niedoczynności tarczycy:
- TSH
- FT3
- FT4
- anty TPO
- anty TG
- USG tarczycy
Nadczynność tarczycy:
O nadczynności tarczycy mówimy, kiedy tarczyca produkuje nadmiar hormonów.
Nadczynność jest jedną z najczęściej występujących schorzeń endokrynologicznych. Wyniki badań pokazują, że częściej na tą dolegliwość chorują kobiety aniżeli mężczyźni.
Pierwotna nadczynność tarczycy zazwyczaj nasila się jesienią i wiosną, częściej u kobiet występuje choroba Gravesa – Basedova, oraz wole guzkowe nadczynne.
Wtórna związana jest z zaburzeniem wydzielania hormonów przysadki mózgowej (TSH) i podwzgórza (CRM).
Najczęściej spotykane objawy to:
- nadpobudliwość idąca w kierunku nerwicy
- ogólne osłabienie
- spadek masy ciała
- ciągła szybka akcja serca
- czasami osłabienie mięśni
- biegunki
- uczucie gorąca – nadmierna potliwość, duszności
- nieregularne miesiączki
- szybkie męczenie się przy aktywności fizycznej
- wypadanie włosów
- wytrzesz oczu, podwójne widzenie, brzęk oczu, zaburzenia widzenia kolorów – jest to często efekt choroby zapalnej Gravesa – Basedova
- u osób starszych występuje migotanie przedsionków bądź niewydolność serca.
Sama tarczyca produkuje hormony T3 i T4. Ich działanie jest ściśle powiązane z produkcją hormonu TSH, na zasadzie tzw. sprzężenia zwrotnego. Im więcej T3 i T4 tym mniejsza produkcja TSH. I na odwrót.
T3 i T4 są związkami jodu, dlatego by tarczyca mogła sprawnie funkcjonować potrzebuje odpowiedniej ilości tego pierwiastka. Przewlekły niedobór jodu jest jednym z głównych powodów tego schorzenia.
Do pozostałych przyczyn nadczynności tarczycy zalicza się:
- silny stres
- silne emocje jak gniew, lęk
- problemy we współżyciu
- zaburzenia hormonalne zachodzące podczas przekwitania
- przewlekłe choroby zakaźne
- guz przysadki mózgowej
- leczenie zbyt wysoką dawką hormonów
Najczęstszą jednak przyczyną nadczynności tarczycy jest choroba Gravesa – Basedova oraz guzki tarczycy.
Badania jakie powinno się wykonać przy nadczynności tarczycy:
- TSH
- FT3
- FT4
- TRAB
- USG tarczycy
- morfologia
- próby wątrobowe
